Humor w wychowaniu

Napisane przez: Violetta Nowacka | Dnia: 26.11.2014

Jak uczyć dziecko zdrowego poczucia humoru?

Poczucie humoru to wspaniała cecha. Zabawy z dowcipem rozwijają wyobraźnię, sprawiają, że dziecko szybciej się uczy, łatwiej koncentruje, chętniej reaguje na polecenia, czy bez trudu integruje z grupą rówieśników. Dzieci w wieku przedszkolnym są ciekawe świata. Chcą poznać go wszystkimi zmysłami. Próbują np. upodabniać się do postaci z bajek, aby wczuwać się w przeżycia innych osób. Dzieci bawi przypisywanie ludzkich cech przedmiotom, rzeczom czy zwierzętom. Wytwory ich wyobraźni oraz sama możliwość ich tworzenia sprawiają im radość. Śmiech poprawia samopoczucie, relaksuje, łagodzi napięcia, rozwija emocjonalnie. Żart pozwala odreagować strach wywołany sytuacją budzącą u dziecka grozę. Ale dziecięce poczucie humoru warto mieć pod kontrolą.

Dlaczego warto kontrolować dowcipy dziecka?


Uczenie dziecka, kiedy i z czego wolno się śmiać to obowiązek rodziców. Powodów znajdzie się wiele: w ten sposób możemy kogoś urazić, zasmucić, możemy także sami zostać skrytykowani, ośmieszeni, czy odrzuceni przez ludzi. A przecież być nielubianym wcale nie jest miło. Warto stawiać granice zabawy, bo uczymy dziecko społecznych reguł zachowania, przygotowujemy je do życia wśród ludzi. Mamy też szansę, aby uchronić je przed złym wpływem starszych kolegów i dorosłych, którym tak chętnie ulega. Dziecięce poczucie humoru łatwo ulega wypaczeniu, co może mieć negatywny wpływ na późniejszy rozwój naszej pociechy.

Zawsze reaguj, jeśli dziecko:

  • ocenia:„Ale masz głupie włosy”, czy używa ośmieszających porównań, „wyglądasz jak świnia!” Przyzwolenie na drwiny, kpiny utrwala w dziecku niepożądaną cechę- złośliwość.
  • triumfuje nad osobą pokonaną. „Cha, cha, dał się umazać błotem”. W ten sposób pozwalamy, by nasza pociecha wyrosła na okrutnego despotę., promujemy bezpardonową rywalizację.
  • śmieje się z rodziców, ludzi starszych. Dzięki twojemu sprzeciwowi uczysz dziecko szacunku dla autorytetów.
  • wyśmiewa ludzi upośledzonych, kalekich, chorych, Np. przedrzeźnia, naśladuje ich gesty, wyraz twarzy, sposób mówienia, chodzenia, lub używa obraźliwych słów, np. „jąkała”, „zezol”, „gruba dynia”, „ciamajda”. Powiedz dziecku, że to choroba, która może się przytrafić każdemu, także jemu, dlatego powinniśmy takim ludziom pomagać i współczuć im.
  • śmieje się z cierpień ludzi i zwierząt. Czasami dzieci śmieją się z cierpienia, bo wtedy ludzie lub zwierzęta mogą się zachowywać w sposób dotąd dziecku nieznany. Gdy tylko to zauważysz, wkrocz do akcji. Opowiedz, z jakimi uczuciami wiąże się cierpienie i przemoc- tak nauczysz pociechę opiekuńczości, współczucia i dobrego serca.
  • zniszczy cudzą własność, narazi na straty materialne. Pocięcie nożyczkami gazety taty to jeszcze nie jest problem, zwłaszcza, gdy powstaje z tego papierowy domek. Gorzej, gdy dziecko zrobi zabawkę z obligacji skarbowej albo w książce z biblioteki zatrzaśnie lizaka. To odpowiednia chwila, by uczyć dziecko odpowiedzialności materialnej, szacunku dla cudzej własności, dla pieniędzy.
  • sprawia ból. Kopnięcie w kostkę, oblanie wodą, ciąganie za włosy, czy klepanie po pośladkach śmieszą dzieci. Powiedz, że kiedy narażamy kogoś na ból, przestajemy być śmieszni. To dobry moment, aby uczyć dziecko poszanowania intymności fizycznej- prywatnej sfery, którą każdy powinien chronić przed niepożądaną ingerencją innych ludzi. Nie pozwalamy na niechciany dotyk, zwłaszcza na taki, który nie sprawia przyjemności. Podobnie, gdy dziecko swoim żartem naraża kogoś na inne niewygody, np. kiedy schowa babci ulubioną poduszkę na bóle w krzyżach, czy kulę. Powiedz, że takie zachowania powodują w ludziach różne przykre emocje – złość, urazę, rozczarowanie.
  • straszy. Podrzucanie pająków, myszy, żaby, czy wyskakiwanie znienacka z ukrycia to ulubiony temat dziecięcych psot. Tak naprawdę dzieci uwielbiają prowokować jedynie zachowania pod wpływem strachu- odgłosy, podskoki, miny. Mogą nie być świadome, czym jest uczucie przerażenia, które w ten sposób wywołują. Porusz wtedy temat, czym jest strach. Np. że nie jest to uczucie dla nikogo miłe, że w ten sposób możemy popsuć komuś humor, narazić na kłopoty ze snem (wtedy szybciej bije nam serce, trzęsą się ręce), czy zdrowiem (np. cioci, która choruje na serce, strach może zaszkodzić).
Dopasuj dowcip do sytuacji.

  • co wolno wobec kolegi, nie jest dozwolone wobec dorosłych. Np. opowiadanie naiwnych czy sprośnych kawałów lub rymowanek zasłyszanych w przedszkolu, lub na podwórku, śmieszy wyłącznie rówieśników, natomiast wśród starszych (np. podczas rodzinnego spotkania) może wywoływać zawstydzenie, skrępowanie, znudzenie, a nawet złość. To dobry moment, żeby wyjaśnić dziecku, że dorośli mają inne poczucie humoru, co innego ich śmieszy. Dlatego lepiej nie zmuszać do wysłuchiwania dziecięcych żartów, jeśli ktoś nie wygląda na zainteresowanego, lub kiedy się nie śmieje.
  • żarty dopuszczalne wśród znajomych, czy krewnych nie są stosowne wobec obcych (zwróć uwagę na stopień zażyłości.) Zmierzwienie czupryny ukochanemu wujkowi to świetna zabawa, ale przypadkowej pani w supermarkecie, czy na ulicy- już nie. Powiedz dziecku, że im lepiej kogoś znamy i lubimy z wzajemnością, tym bardziej możemy pozwolić sobie na żarty. Obcy mogą pomyśleć, że ich atakujemy, ponieważ nic o nas nie wiedzą. W ten sposób uczysz dziecko dystansu do nieznajomych, budowania granic. Powiedz: „Najpierw warto się zaprzyjaźnić, zdobyć czyjeś zaufanie, żeby żartować. Kiedy mylimy kolejność- możemy narazić się na niezrozumienie, krytykę, a nawet atak. A to przecież dla nikogo nie jest miłe.”
  • dowcipne zachowanie musi być dostosowane do miejsca. Puszczanie balonów oblepiającyh nos jest śmieszne w domu czy na podwórku, ale w kościele- może obrażać uczucia religijne innych ludzi i zostać uznane jako lekceważenie ich praw.
Jak zapobiegać „wpadkom” dziecięcego humoru?

  • dawaj przykłady i wzory prawdziwego żartu. Omawiając np. przeczytaną opowieść czy obejrzaną w telewizji bajkę zwróć uwagę dziecka na to, z czego się naprawdę śmiejemy. Podsumuj, co było śmieszne (opisuj zachowania, a nie wrażenia). Dzieci powinny odczuwać potrzebę nieskrępowanego dowcipu, ale pozbawionego drwiny, złośliwości i zabawy cudzym kosztem.
  • przekazuj dziecku reguły reagowania śmiechem na określone sytuacje. Istotne jest to, żeby nie śmiało się z zachowań okrutnych, np. dręczenia zwierząt, młodszych czy słabszych.
  • ucz dziecko śmiania się z samego siebie, zwłaszcza z własnych błędów. Dzięki temu zdobędzie dystans do siebie, nauczy się oceny własnego postępowania i postępowania innych.
Jak reagować?

  • zwracaj uwagę na ludzkie uczucia, ucz litości. Powiedz: „Ten chłopczyk teraz przez ciebie płacze. Zasmuciłeś go, zrobiłeś mu przykrość (lub przestraszyłeś, obraziłeś, zezłościłeś). To nie było dobre. Jak się teraz czujesz?” Demonstrujesz dziecku, że swoim postępowaniem bierze odpowiedzialność za uczucia innych ludzi.
  • odwróć sytuację, np. „a gdyby ta pani zrobiła to właśnie tobie, jak byś się poczuł? Chciałbyś być na jej miejscu? Czy byłoby ci przyjemnie?” Dajesz wtedy przykład, jak odczytywać i rozumieć uczucia innych ludzi.
  • lepsze efekty wychowawcze uzyskasz, gdy zamiast perswazji, pouczeń, czy gróźb, „obśmiejesz” niepożądane zachowanie dziecka. np. „Podrzucenie pająka do piórnika Marysi nie było poważnym zachowaniem z twojej strony, prawda? To mogło wyglądać tak, jakbyś ją podrywał!” Dołóż starań, aby wyśmiewanie błędów miało charakter łagodny i żartobliwy, nie było drwiną, która obraża i poniża dziecko. Opisuj zachowanie, unikaj oceniania osoby dziecka, np. „jesteś dziecinny”, „jesteś niepoważny, nieodpowiedzialny”.

Konsultacje

Zespół psychologów i terapeutów dla dzieci, młodzieży i dorosłych zaprasza na konsultacje. Nasi psychologowie prowadzą zarówno terapię indywidualną, jak i terapię dla par oraz rodzin. Pomoc psychologiczna to nasza pasja, a nasz zespół terapeutów został stworzony po to, by pomagać ludziom na jak najszerszą skalę. Jeżeli poszukujesz dobrych specjalistów, którzy w fachowy sposób udzielą Ci wsparcia, skontaktuj się z naszym gabinetem psychologicznym w Poznaniu. Formę terapii oraz metody pracy dostosowujemy indywidualnie do potrzeb i zasobów klienta. Przyjazna psychologia to nasza wizytówka. Pomagamy także on-line.

Pomagamy także ON-LINE

Nie musisz wychodzić z domu, aby rozwiązać swoje problemy. Kontakt ON-LINE to bardzo praktyczna forma spotkań, zwłaszcza, jeśli nie mieszkasz w Poznaniu. Zapraszamy na terapię on-line lub spotkania telefoniczne.

Spotify logo
Facebook
Contact
SELF Przyjazne Terapie