Kryzysy życiowe są nieuniknione. Barwy życia zmieniają się: raz jesteśmy w siódmym niebie, kiedy indziej musimy stawić czoło trudnym uczuciom. Każdy kryzys może być w skutkach uczący i rozwojowy, pod warunkiem, że potraktujemy go jak życiową lekcję i właściwe zadbamy o emocje, zamiast wchodzić w rolę ofiary; szukać winy w sobie lub w innych za to, co się zdarzyło. Aby nie utknąć w roli ofiary, oczyścić się z bólu i pójść dalej w życie, warto poznać kilka uniwersalnych rad.
1. Śmierć bliskiej osoby
Nigdy nie ma właściwego czasu, by na zawsze pożegnać ukochaną osobę. Dlatego, gdy odchodzi, zwykle pojawia się rozdzierający żal i smutek. Typowe objawy tych uczuć to melancholia, obniżony poziom energii, ucisk w klatce piersiowej, napływające do oczu łzy, problemy ze snem i koncentracją, utrata łaknienia. Zwykle pojawiają się uporczywe pytania „dlaczego to mi się przytrafiło”. Z czasem można spodziewać się fali złości (wzrost ciśnienia, ściśnięte gardło, kołatanie serca); pretensji „jak ona/ona mogła mi to zrobić, zostawić samego”, albo złości do świata, czy Boga, że postąpił ze mną niesprawiedliwie w stosunku do innych. Czasami obwiniamy siebie „zasłużyłem na to, jestem złym człowiekiem”, albo wyrzuty sumienia „mogłem temu zapobiec, to przeze mnie”. Naprzemienne fale żalu i złości, czasami strachu o przyszłość i pustki to typowe uczucia, których można się spodziewać.
Jak sobie radzić?
- daj sobie prawo do odczuwania i przeżywania trudnych uczuć. Są naturalnym odruchem organizmu. Zaprzeczanie ich istnieniu czy zabranianie sobie odreagowania grozi poważnymi skutkami dla zdrowia psychicznego i fizycznego (najpowszechniejsze to depresja, nerwica, nałogi, choroby ciała). Kiedy jesteś smutny-płacz, kiedy jesteś zły- krzycz lub wal pięściami w miękką poduszkę, kanapę czy worek treningowy (najlepiej w samotności)
- po tygodniu czas na limitowanie zalewających uczuć, po to, by nie zdominowały życia. Daj sobie godzinę w ciągu dnia, w której będziesz intensyfikowała uczucia. Usiądź i pogrąż się w rozpaczy czy złości. Po godzinie umyj się i rozkaż sobie wytrzymać do jutra. W ciągu miesiąca dotkliwe uczucia powinny cię opuścić.
- pora na remanent w szafie. Spakuj wszystkie rzeczy ukochanej osoby. Możesz je przechować w niedostępnym dla ciebie miejscu. Na razie usuń z pola widzenia pamiątki i zdjęcia, które przypominają o tej osobie. Za rok być może będziesz mogła sobie pozwolić oglądać je bez bólu. Na razie jednak czas na oderwanie się od wspomnień.
- napisz list pożegnalny do tej osoby. Jeśli chcesz powiedzieć jej coś ważnego, wyznać miłość, przeprosić, itp.zrób to tak szczegółowo, jak potrafisz. Opisz wszystkie najtrudniejsze uczucia. Potem przeczytaj go nad grobem i spal.
- czas na remanent w myślach. Jeśli siebie obwiniasz, czas z tym skończyć; tej osobie już to nie pomoże, a tobie może zrujnować życie. Jeśli masz pretensje do świata lub Boga, uznaj, że w każdej śmierci jak i w narodzinach, jest jakiś ukryty sens. Bezwzględnie każdy człowiek ma zdolności przystosowawcze do poradzenia sobie ze stratą i lepiej dla ciebie, jeśli uruchomisz w sobie te pokłady pogodzenia się z losem. Może argumentem będzie dla ciebie naukowy fakt, że pielęgnowanie urazy i cierpienia prowadzi do poważnych chorób, m.in. raka, migren, nerwic, zaburzeń układu krążenia.
2. Utrata przyjaźni
Kiedy tracisz przyjaciela, cały świat traci swoje barwy. Ufałeś mu bezgranicznie, poświęcałeś się, dostawałeś oparcie trudnych chwilach. A teraz…pustka. Niedowierzanie, strach, żal…Pretensja „jak ona mogła mi to zrobić?” lub poczucie winy „jak mogłam tak podle postąpić”, „dlaczego nie domyśliłam się, że ją to urazi?”
Jak sobie radzić?
- wyjaśnij sytuację, jeśli są jakieś niedomówienia. Powiedz tej osobie, jak odbierasz jej zachowanie i jak się z tym czujesz. Zapytaj o powód takiego postępowania. Na tym etapie wiele relacji można jeszcze uratować, bo często okazuje się, że nasze zachowania są opacznie interpretowane. Jeśli to ty czujesz się winna, przeproś i poproś o wyznaczenie zadośćuczynienia od pokrzywdzonej osoby. Jeśli to nie pomoże i ta osoba bezpowrotnie straciła do ciebie zaufanie, uznaj swój błąd i wyciągnij wnioski na przyszłość. Kiedy ból urazy mija, czasami udaje się wrócić do utraconych przyjaźni. Nie trać więc na dziej na zawsze.
3. Strata pracy
Utrata pracy zwykle podkopuje nasze poczucie wartości. Pojawiają się takie emocje jak pogarda dla siebie, poczucie wstydu lub winy, starach o przyszłość, a także złość na pracodawcę, uczucie rozgoryczenia.
Jak sobie radzić?
- opowiedz najbliższym osobom, jak się czujesz. Wyrzuć z siebie wszystkie obawy czy pretensje. Poproś o radę lub wsparcie.
- zacznij działać tak szybko jak się da. Nie dopuść, by wstyd czy pogarda dla siebie rozpanoszyły się i odebrały ci energię do życia. Spisz swoje mocne strony, zawodowe i prywatne; są to cechy charakteru, osobowości, talenty, predyspozycje, wiedza i umiejętności nabyte, a także cechy wyglądu. Poproś bliskich, aby napisali ci, co dobrego o tobie myślą. Zrób z tego laurkę dla siebie i czytaj ją minimum 21 dni z rzędu, na głos i do lustra (tyle średnio trwa kształtowanie się nowego nawyku, także myślenia o sobie).
- znajdź minimum trzy pozytywy, które w bliskiej lub dalekiej przyszłości mogą wyniknąć z utraty pracy (może znajdziesz pracę, która da ci większe możliwości rozwoju, awansu czy pieniędzy, uwolni cię od wrednego szefa lub pozwoli ci więcej czasu spędzać z rodziną?) Taka zmiana perspektywy pomoże ci zacząć pozytywnie myśleć i zabrać się do szukania pracy z nadzieją.
- odpowiedz sobie szczerze, co najgorszego się może w rzeczywistości stać, kiedy tracisz pracę (czy naprawdę twoja rodzina umrze z głodu, ty spalisz się ze wstydu?) Uwzględnij tylko realne skutki (życie z rezerw czy pożyczki, życie na minimum socjalnym przez x miesięcy) i zaplanuj, jaki masz wpływ na zaistniałą sytuację (szukanie pomocy, nowej pracy, wniesienie sprawy do sądu?)
4. Utrata domu, majątku w wyniku jakiegoś nieszczęścia
Najczęstszą emocją jest żal, strach i bezradność wobec zaistniałej sytuacji. Zwykle reagujemy, szukając winnych; w sobie lub na zewnątrz. Utrwalenie perspektywy pretensji niesłychanie obciąża i utrudnia wyjście z sytuacji.
Jak sobie radzić?
- wypłacz się; wśród bliskich lub w samotności.
- zrób bilans; co w obliczu tej straty wciąż ci zostało? Miłość, zdrowie, może jakieś materialne rzeczy? Jaki możesz zrobić użytek z tego, co masz?
- pomyśl, czego może cię nauczyć to wydarzenie. Może przewidywania, wyciągania wniosków, pokory, cierpliwości, uczenia się radości z niewielkich spraw, doceniania roli rodziny i uczuć, proszenia o pomoc?
- stare przysłowie „co cię nie zabije to cię wzmocni” skąd przecież się wzięło. Kim będziesz, jeśli to przetrwasz, godząc się z losem i tworząc scenariusz życia na nowo?
