Strach przed starością

Napisane przez: Violetta Nowacka | Dnia: 02.03.2015

Strach przed starością to plaga naszych czasów. Firmy kosmetyczne prześcigają się w tworzeniu preparatów zatrzymujących młodość, a farmaceutyczne leków wydłużających życie, kwitnie chirurgia plastyczna. Boimy się nie tylko śmierci i bólu; obawiamy się odrzucenia przez bliskich i społeczeństwo, utraty zdrowia, samodzielności, atrakcyjności, samotności, niedostatku, bycia ciężarem dla innych…Nasiloną formę lęku przed starością psychiatrzy nazywają gerontofobią. Jak uchronić się przed strachem i żyć godnie w każdym wieku?

Seniorzy nie są mile widziani na rynku pracy, a w rodzinach odchodzi się od „kultu starszeństwa”, bo coraz mniej stawia się na więzi międzypokoleniowe i szukanie autorytetów wśród ludzi starszych. Kanony piękna lansowane przez media określają dziś wartość człowieka. Ze środków masowego przekazu można wywnioskować, że jedynie ludzie młodzi potrafią cieszyć się życiem. A nie jest to przecież prawdą! Ten mit został stworzony dla potrzeb społeczeństw konsumpcyjnych i dziś obraca się przeciwko nim. Depresje, nerwice, uzależnienia, izolacja, utrata poczucia własnej wartości to nienaturalne skutki starzenia się we współczesnym świecie, z którymi warto walczyć. Dlaczego?
 

STAROŚĆ TRWA CORAZ DŁUŻEJ

Znacznie wydłuża się średnia długości życia ludzkiego. Tym samym wydłuża się czas trwania starości. Do państw określanych jako stare demograficznie dołączyła także Polska. W połowie lat 60 przekroczyliśmy granicę 7% udziału osób powyżej 65 roku życia w ogólnej liczbie ludności. Główny Urząd Statystyczny (GUS, grudzień 2005r.) podaje, że w Polsce żyje około 5,1mln osób, które mają 65 i więcej lat, co stanowi ponad 13 % wszystkich mieszkańców (co 8. obywatel kraju). W prognozach wskazuje się, że w 2030 roku odsetek ten wzrośnie do 21,1%.
 

MYŚL POZYTYWNIE
  • Zrezygnuj z martwienia się na zapas. Rozpamiętywanie chorób znajomych, obawa przed wystąpieniem popularnej w rodzinie choroby, czy przywiązanie do przysłów z pesymistycznym przekazem (np. starość nie radość), zwiększa ryzyko wystąpienia dolegliwości w znaczący sposób. Nastawienie emocjonalne (oczekiwanie na pozytywne bądź negatywne zdarzenia) powoduje, że organizm pod wpływem „trudnych” emocji, np. strachu, żalu, złości, traci ochronę immunologiczną, natomiast w stanie radości i nadziei- odporność na zachorowania znacznie maleje i są na to niezbite dowody naukowe. Za każdym razem, gdy przychodzi obawa o zdrowie, powiedz w myślach lub na głos: „zasługuję na doskonałe zdrowie i akceptuję je”, „mam spokojny umysł, wszystko idzie dobrze”, „jestem gotowy spokojnie podążać naprzód, w doskonałym zdrowiu”. Stwórz własne pozytywne afirmacje (zdania, które opisują, jak chcę, żeby było, koniecznie w czasie teraźniejszym) i powtarzaj je każdego dnia po przebudzeniu i przed zaśnięciem, a zobaczysz, jak z pesymisty staniesz się pogodnym, zdrowym człowiekiem.
  • Gdy chorujesz, myśl o powrocie do zdrowia. Jeśli już chorujesz i tracisz wiarę w wyleczenie, każdego dnia narzekasz na swoje zdrowie, choroby są twoim ulubionym tematem rozmów, zmień kolejność: zacznij myśleć i mówić o tym, jak chcesz się czuć, wyobrażaj sobie siebie, jak to będzie, gdy będziesz zdrowy. Afirmacja „moje ciało szybko wraca do zdrowia” zamiast „tak ciężko jest zmagać się z chorobą” ułatwi szybie wychodzenie z choroby. Zrezygnuj z plotkowania o chorobach ze znajomymi na rzecz marzeń o zdrowiu.
     
BADAJ SIĘ PROFILAKTYCZNIE

Badania profilaktyczne nie są łatwo dostępne, a polska służba zdrowia wciąż przechodzi nieudane reformy. Na bezpłatne operacje i regularne wizyty lekarskie trzeba długo czekać, co bywa powodem stresu. Boimy się, że zachorujemy, bo z wiekiem wzrasta ryzyko chorób ciała. Martwimy się, że jeśli zapadniemy na ciężką chorobę, będzie ona trudna lub wręcz nie możliwa do wyleczenia. Mężczyźni bardziej niż kobiety nie lubią badań i lekarzy- potwierdzają statystyki. Boją się, że zostaną ocenieni jako „słabi mężczyźni”, że badania będą bolesne, a także zwyczajnie wstydzą się obnażania przed lekarzem. Tymczasem kontrola stanu zdrowia znacznie obniża stres i poprawia jakość życia.

  • Mężczyzna po 40 powinien badać jądra raz do roku u urologa (profilaktyka raka jąder, czy żylaków powrózka nasiennego). Wypada zrobić badania krwi na obecność markerów nowotworowych. Raz do roku warto badać ciśnienie krwi, co 2 lata robić rentgena płuc. Po czterdziestce dochodzą badania na cholesterol i gastroskopia, a ok. 50.- EKG i badania prostaty (2 razy w roku).
  • U kobiet ponadto ważne są badania piersi (mammografia) i cytologia raz do roku.
  • Zachowuj równowagę. Pamiętaj, że ciało choruje wtedy, gdy myślimy negatywnie, nie potrafimy wyrażać emocji, nie umiemy odpoczywać. Tak więc zajmowanie się wyłącznie ciałem może doprowadzić do innej skrajności- hipochondrii (czyli bezustannego lęku przed chorobami i przymusu ciągłych wizyt u lekarza i przyjmowania leków)
     
KONTROLUJ SKUTKI PRZEKWITANIA

Skutki menopauzy u kobiet i andopauzy u mężczyzn można z dobrym skutkiem pokonywać. Wiele starszych osób niepotrzebnie rezygnuje z seksualnego życia m.in. dlatego, że przestają siebie akceptować i poddają się biologicznym kłopotom, wynikającym z przekwitania. Często ze sobą rozmawiajcie. Przyjaźń, wspólne zainteresowania, pasje życiowe są dla was tak samo ważne, jak pomoc specjalistów. Mówcie sobie komplementy- dotyczące wyglądu, umiejętności, osiągnięć, zalet. Dbajcie o siebie: ładny strój, fryzura, makijaż w każdym wieku są tak samo ważne.
 

Jak złagodzić skutki menopauzy u kobiet?
  • uprawiaj seks. Problemy z nawilżaniem pochwy wynikają z niedoborów estrogenów. Warto skonsultować się z ginekologiem, który zaleci używanie lubrykatorów i nawilżaczy, dostępnych w aptece. Zaburzenia podniecenia seksualnego, czyli obniżone libido występuje u 7 na 10 polskich kobiet w wieku menopauzalnym. Potrzeba seksualna zanika nie tylko z powodów biologicznych. Nakładają się na nie zaburzone relacje partnerskie, rozczarowanie małżeństwem, rutyna seksualna, syndrom pustego gniazda, czy stres spowodowany końcem pracy zawodowej.

Obniżony popęd seksualny można leczyć za pomocą leków zwiększających pobudzenie hormonalne lub innych afrodyzjaków np. Avenea, preparaty z korzenia żeń-szenia, czy mandragory. Wskazane są leż konsultacje z psychologiem. Jedną z najważniejszych przyczyn bolesności podczas stosunku w tym okresie są zaburzenia urologiczne i towarzyszący im bolesny lokalny stan zapalny. Skłonność do zapaleń układu moczowo- płciowego wynika natomiast z niekorzystnych zmian śluzówki pochwy i wpływa na osłabienie ochrony układu moczowego przed infekcjami bakteryjnymi. Leczenie polega na podawaniu odpowiednich leków. 

  • stosuj hormony. Uderzenia gorąca, drażliwość, wzrost ryzyka choroby serca oraz widmo osteoporozy odsunie zastępcza terapia hormonalna. Dostępnych jest kilka typów hormonów w tabletkach, żelu, pierścieniach dopochwowych, zastrzykach, plastrach na skórę, kulkach wkładanych pod skórę. Duże nadzieje w przypadku kobiet w okresie menopauzy są pokładane w – wymagającej ciągle jeszcze większej liczby badań – terapii estrogenowo-androgenowej.
  • jedz zdrowo. Zmniejszy to ryzyko chorób serca, osteoporozy i nowotworów. Dieta ta jest uboga w tłuszcze, a bogata w owoce, warzywa, zboża, wapno i witaminę D.
  • ogranicz kofeinę i alkohol, rzuć palenie. Ograniczenie kofeiny i alkoholu redukuje symptomy niepokoju, bezsenności i wypłukiwania wapnia.

Rzucenie palenia zmniejsza ryzyko wczesnej menopauzy, chorób serca i osteoporozy.

  • ćwicz i spaceruj. Odpowiednią wagę utrzymują ćwiczenia, takie jak spacerowanie, wchodzenie po schodach i ćwiczenia odpornościowe, takie jak podnoszenie ciężarków, co zwiększa wytrzymałość kości i zmniejsza ryzyko osteoporozy.
     
Jak złagodzić skutki andropauzy u meżczyzn?

Męską odmianą menopauzy jest andropauza. To spadek męskiego hormonu- testosteronu. Dotyczy on około 30 % mężczyzn, którzy skończyli 50, lub 60 lat. Najłagodniejsze objawy andopauzy to problemy z potencją, zmniejszenie ciśnienia wytrysku i objętości nasienia, osłabienie popędu seksualnego. Leczenie jest polega na podawaniu testosteronu w zastrzykach. Oprócz pogorszenia seksualnej sprawności mogą się pojawić problemy natury psychologicznej; przedłużające się stany przygnębienia, pogorszenie sprawności intelektualnej, drażliwość, chwiejność uczuciową, skłonność do konfliktów, uderzenia krwi do głowy, zmiany ciśnienia.

  • uczestnicz wspólnie z partnerką w psychoterapii, odwiedź endokrynologa, androloga, czy seksuologa.
  • decyduj się na seks poranny, wtedy poziom męskich hormonów jest najwyższy i o wzwód najłatwiej.
  • odpowiednia dieta, sport, rezygnacja z używek, podobnie jak u kobiet, dają świetne rezultaty w samopoczuciu.
                  
PRACUJ NAD PODNIESIENIEM POCZUCIA WŁASNEJ WARTOŚCI
  • podsumuj swoje mocne strony. Dopisuj te, które podsuną ci przyjaciele, czy partner (zapytaj ich o to). Wiele obaw bierze się z kompleksów i niepewności siebie. Jeśli od dawna jedyne co przychodzi ci do głowy to lista własnych wad, pora przyjrzeć się swojej lepszej stronie. Weź długopis i kartkę i w ciągu co najmniej tygodnia wypisuj swoje dobre cechy: charakteru, osobowości, umysłu, umiejętności i talenty. Spisz także listę swoich sukcesów: nie tylko tych „dużych”. Wystarczy, że przypomnisz sobie te chwile, w których czułeś się spełniony. Powieś tą laurkę nad łóżkiem i czytaj każdego dnia.
  • akceptuj fizyczne zmiany w ciele.

Utrata atrakcyjności fizycznej spowodowana starzeniem najmocniej osłabia wiarę w siebie te osoby, które miały niska samoocenę w przeszłości. W każdej chwili można pokochać siebie.

Stań naga przed lustrem i spójrz na siebie. Poprzechadzaj się po domu. Staraj się nie oceniać siebie. Rób to każdego dnia, aż przestaniesz się krytykować. Nie mów głośno o tym, czego w sobie nie lubisz. Znajdź w sobie coś godnego uwagi i na tym się skup. Może masz ładny dekolt, może ręce, może włosy, pogodne oczy, uśmiech? Pielęgnuj je, podziwiaj, dotykaj ich. Wyzwolisz w ten sposób pokłady czułości wobec siebie. Wypisz na kartce te atuty. Codziennie rano czytaj je na głos. Potem wypisz te cechy, których zmienić nie możesz, musisz więc bezwarunkowo je pokochać, ponieważ już zawsze będą twoje.

Przyjrzyj się swoim ubiorom. Można je tak dopasować, aby uwydatniały atrybuty. Czy naprawdę musisz ukrywać pod nimi całe ciało? Nigdy nie kupuj za małych ubrań, w nadziei, że schudniesz.

Znajdź czas na sprawianie sobie przyjemności ciała (np. relaksująca kąpiel w pianie, czy maseczka choć raz w tygodniu.)

Polecana afirmacja: „jestem w doskonałym wieku i cieszę się każdą nową chwilą.”

  • rozmawiaj. W utrzymaniu dobrej samooceny lepiej radzą sobie ludzie, którzy potrafią mówić o swoich sprawach z przyjaciółmi, czy partnerem.
     
TRENUJ UMYSŁ

To nieprawda, że wraz z wiekiem spada kondycja umysłowa. Przytrafia się to tylko tym osobom, które biernie poddają się losowi. Wystarczy przyjrzeć się niektórym osobom życia publicznego. Nawet 70-80-latkowie błyszczą intelektem i bynajmniej nie jest to sprawa „dobrych genów”. Zadbajcie o aktywność umysłową. Gry i zabawy słowne, czy liczbowe, krzyżówki, książki- to źródła pozytywnej siły umysłu. W ten sposób dłużej zachowujecie niezależność. Warto wiedzieć, że człowiek to połączone ogniwa umysłu, ciała, emocji i duszy. Jeśli w jakiejś sferze się zaniedbujemy, ma to ogromny wpływ na resztę „części”. Osoby aktywne umysłowo są w lepszej kondycji fizycznej i silniejsze psychicznie.
 

KONTAKTUJ SIĘ Z LUDŹMI

Człowiek ma tyle lat na ile się czuje. Żeby czuć się dobrze i nie myśleć o upływającym czasie, wychodź ludziom naprzeciw.

  • planuj swoje kontakty z ludźmi na nadchodzący tydzień, ale także na wiele lat do przodu. Z kim się spotkam jutro, do kogo zadzwonię, kogo odwiedzę?
  • szukaj bratniej duszy. Świadomość, że zestarzejemy  się z kimś wspólnie, oddala widmo strachu przed starością. Towarzystwo osoby kochanej, zaufanej, dla której warto żyć do samego końca,  u której znajdzie się zrozumienie dla swoich wad i zalet, nie musi oznaczać współmałżonka, ale każdą bratnią duszę, rodzinę, przyjaciela, sąsiadkę. Jeśli jesteś samotny, nie ustawaj w poszukiwaniu źródeł kontaktów z ludźmi: mogą to być kluby seniora, fora internetowe, biura matrymonialne. Przyjaźń i miłość można znaleźć każdym wieku, jeśli tylko porzucimy ograniczające schematy myślenia i stereotypy.
  • pomagaj innym. Bycie potrzebnym to wspaniały zastrzyk dobrego samopoczucia. Im więcej dajemy innym, tym więcej do nas wraca. Przekonanie, że nic nie mam do zaoferowania innym i że dla mnie nie wystarczy, potęguje tylko strach. Pomóż komuś znacznie uboższemu- gestem, darem, słowem. Jeśli masz dużo wolnego czasu, pomyśl o pracy charytatywnej, np. w hospicjum.
     
NIE PODDAWAJ SIĘ DEPRESJI

Choroba ta dotyka w przypadku osób starszych bywa często lekceważona, traktowana jako jeden z objawów starzenia. Takie myślenie jest błędne; depresję seniorów można i trzeba leczyć. Wśród czynników sprzyjających rozwojowi depresji wymienia się: trudne wydarzenia życiowe, predyspozycje genetyczne, ale przede wszystkim negatywne wzorce myślowe i przekonania, przez które tracimy poczucie kontroli nad życiem i negatywnie interpretujemy zdarzenia wokół siebie. Długotrwałe przygnębienie, wycofanie się z kontaktów towarzyskich, spowolnienie ruchowe, zaburzenia łaknienia, problemy ze snem, uczucie niepokoju, drażliwość to kluczowe symptomy.

  • idź do psychologa i psychiatry. Leczenie ma najlepsze skutki, kiedy połączymy współpracę obu specjalistów. Psychiatra przepisze odpowiednie leki antydepresyjne, psycholog pomoże nauczyć cię pozytywnego myślenia. W leczeniu depresji ważne jest zlikwidowanie jej przyczyn, a nie objawów zewnętrznych toteż nie należy ograniczać się do stosowania środków nasennych, czy uspokajających, lecz zgłosić się po kompleksową pomoc.
  • proś o wsparcie najbliższą rodzinę i znajomych. Optymalnie jest, gdy pacjent ma zapewnioną opiekę domową, gdyż umieszczenie go w szpitalu w niektórych przypadkach może doprowadzić go nasilenia się objawów choroby.
  • zapobiegaj. Higiena psychiczna rozumiana jako harmonijne współżycie z otoczeniem, unikanie stresujących sytuacji, umiejętność odnajdywania się w nowych sytuacjach, nie poddawanie się chwilowym trudnościom z pewnością pomaga w zachowaniu równowagi emocjonalnej.
     
WYBACZAJ INNYM I SOBIE.

Wiele osób, które boją się starości nosi wiele emocjonalnych ran z przeszłości, lub jest w aktualnym konflikcie z kimś bliskim. Nie możemy się cieszyć życiem i obwiniamy o to tych, którzy nam sprawili kiedyś przykrość: małżonek, który odszedł, przyjaciółka, która zawiodła, doznałeś zniewagi i nikomu już nie zaufasz…Zatrzymywanie w pamięci zdarzeń z przeszłości rani tylko nas, bo „oni” z pewnością tym się nie przejmują. Gdy uwolnimy się od przeżywania urazy, zyskujemy zdolność korzystania w pełni z umysłu i z ciała.

  • Sporządź listę spraw, od których chcesz uwolnić pamięć. Możesz wybaczyć symbolicznie, jeśli ta osoba nie żyje, lub skontaktować się z nią osobiście. Najpierw napisz i powiedz na głos: „osobą, której chcę wybaczyć jest….Wybaczam ci teraz, że…” Po czym wyobraź sobie, jak ta osoba mówi: „dziękuję i zwracam ci wolność”. Dobrym sposobem na wybaczanie jest wyobrażenie sobie, jak tej osobie przytrafia się coś wspaniałego, coś, o czym ona marzy i zobacz uśmiech na jej twarzy. Potem zobacz siebie, jak realizują się twoje marzenia. Wykonuj to ćwiczenie przynajmniej raz w tygodniu, aż negatywne uczucia zupełnie cię opuszczą. Kolejnym krokiem jest wybaczenie sobie wszystkiego, za co się obwiniasz. Powiedz kilka razy: „wybaczam sobie, to, że …”
     
BĄDŹ W KONTAKCIE Z WŁASNĄ DUCHOWOŚCIĄ
  • medytuj lub uczestnicz w spotkaniach religijnych. Osoby, które wierzą w cokolwiek „większego od siebie”- Boga, Opatrzność, Inteligencję Wszechświata, łatwiej znoszą cienie starości.
  • znajduj sobie wciąż nowe życiowe cele. Pytaj siebie:„Co teraz jest moim życiowym celem. Po co żyję?” Wiara w jakikolwiek sens życia, nazwany po imieniu, pozwala zobaczyć pozytywne strony życia, które jeszcze przed nami.
  • relaksuj się.

Zarządzanie stresem pomaga znieść napięcie i niepokój związany z nadchodzącą starością. Spokojny oddech, masaż, gorące kąpiele i spokojna muzyka to tylko niektóre z przykładów technik relaksacyjnych.

Konsultacje

Zespół psychologów i terapeutów dla dzieci, młodzieży i dorosłych zaprasza na konsultacje. Nasi psychologowie prowadzą zarówno terapię indywidualną, jak i terapię dla par oraz rodzin. Pomoc psychologiczna to nasza pasja, a nasz zespół terapeutów został stworzony po to, by pomagać ludziom na jak najszerszą skalę. Jeżeli poszukujesz dobrych specjalistów, którzy w fachowy sposób udzielą Ci wsparcia, skontaktuj się z naszym gabinetem psychologicznym w Poznaniu. Formę terapii oraz metody pracy dostosowujemy indywidualnie do potrzeb i zasobów klienta. Przyjazna psychologia to nasza wizytówka. Pomagamy także on-line.

Pomagamy także ON-LINE

Nie musisz wychodzić z domu, aby rozwiązać swoje problemy. Kontakt ON-LINE to bardzo praktyczna forma spotkań, zwłaszcza, jeśli nie mieszkasz w Poznaniu. Zapraszamy na terapię on-line lub spotkania telefoniczne.

Spotify logo
Facebook
Contact
SELF Przyjazne Terapie