Dlaczego nie warto na siłę tkwić w złym związku?
Warto zdecydować się na rozstanie, jeśli bilans zysków i strat w twoim związku wypada negatywnie. Możesz zrobić ćwiczenie: weź kartkę, podziel ją na pół. Z jednej strony wypisz w punktach zyski. Co mi ten związek daje dobrego, czego będzie mi brakowało, gdy odejdę? Po drugiej- straty. Tzn. ile mam z powodu bycia w związku problemów, w jakich kwestiach ten związek mnie blokuje , co bym chciała robić, (kim być), a nie mogę, jakie psychologiczne koszty poniosę, gdy zostanę. Czego mogę się spodziewać? Potem zlicz plusy i minusy, i porównaj sumy.
Jak poznać, że straty znacznie przewyższają zyski, czyli symptomy trwania w toksycznym związku
Odejdź, jeśli:
Podejmowałaś niezliczone próby ratowania związku i czujesz się wypalona, ponieważ partner nie chce (nie potrafi) współpracować, nie wyciąga wniosków, nie chce się zmieniać, nie interesują go kompromisy.
- Rozmowy nie przynoszą pożądanych skutków.
- on: nie chce rozmawiać, albo nie widzi problemu. Doprowadza to do tego, ze konflikty pozostaną nierozwiązane, będą się nawarstwiać i w końcu dojdzie do tego, że będziecie czuli do siebie tajoną złość, albo nawet wrogość.
- czujesz się jak ofiara, bo za każdym razem, kiedy masz mu coś do zarzucenia, on tak obróci sprawę, że w końcu to ty czujesz się winna i sama go przepraszasz. Masz do czynienia z manipulantem. W dodatku on nigdy nie przeprasza. Na dłuższa metę on dąży do tego, żeby zrzucić odpowiedzialność za wszystkie problemy na ciebie i uniknąć odpowiedzialności za swoje błędy. A ciebie przygniecie ciężar winy i zwątpisz w siebie.
- on jest obrażalski, wszystkie uwagi z twojej strony traktuje jako atak. Zamiast szukać rozwiązań w sytuacjach konfliktowych, on : wytyka twoje stare błędy, podnosi głos, obraża cię, stosuje przemoc fizyczną lub psychiczną. To podkopuje twoją wiarę w siebie.
- kłócicie się często, o to samo, lub z byle powodu. Kłótnie przebiegają w drastyczny sposób i nie kończą się tak, jakbyś chciała (obopólnym porozumieniem). Albo po kłótni z jego powodu dochodzi do tzw. cichych dni, które cię wykańczają.
- Z powodu nieporozumień masz zaburzenia nastroju i ma to negatywny wpływ na: twoją efektywność w pracy (nie możesz się skupić, robisz błędy), kontakty z ludźmi (wyzywasz się na znajomych, rodzinie, dzieciach), czy zdrowie (zaburzenia psychosomatyczne). Problemy z emocjami i zdrowiem prędko odbiorą ci ochotę do życia.
- Czujesz się niedowartościowana jako kobieta. On sprawia, że czujesz się nieatrakcyjna, zakompleksiona.
- Czujesz się gorsza jako człowiek (on torpeduje twoje pomysły, zainteresowania, poglądy), kontroluje, krytykuje, szantażuje, stawia warunki. Każe ci się zmieniać, bo nie potrafi zaakceptować cię taką, jaka jesteś. To ślepa uliczka. On wciąż będzie stawiał nowe wymagania i nigdy go nie zadowolisz. Na dłuższą metę będzie cię ograniczał i podcinał skrzydła. On po prostu musi mieć na kogo narzekać, żeby sam czuł się ważny.
- Bezskutecznie namawiałaś go na czytanie literatury z dziedziny rozwiązywania problemów, aby przyjrzał się bardziej swojej postawie, spróbował poszerzyć wiedzę o kobietach, albo był bardziej skłonny do refleksji na swój temat.
- próbowałaś namówić go na wspólne wizyty u terapeuty, lub psycholog niczego nie zmienił
Czy jesteś w związku, w którym partner molestuje Cię psychicznie?
Przemoc w związku dwojga ludzi nie polega wyłącznie na wykorzystywaniu fizycznej przewagi jednej ze stron w celu zniewolenia, molestowania seksualnego i bicia partnera, lecz także na psychicznym znęcaniu się nad nim, lżeniu i urąganiu jego godności osobistej. W przypadku, gdy partner posuwa się tylko do tego drugiego rodzaju przemocy, jego ofiara często sama nie jest pewna, czy ten typ zachowań mieści się w granicach normy burzliwych związków, czy może je przekracza. Wątpliwości wykorzystywanej w związku strony są tym większe, że jej partner potrafi być czarujący, troskliwy i uprzejmy, aż do czasu niekontrolowanego wybuchu złości, za który winą obarcza właśnie ją, maltretowany przez siebie obiekt.
Jak rozpoznać osobę, która wykorzystuje emocjonalnie partnera? Szukaj raczej schematów postępowania, których celem jest kontrola, ograniczenie swobody, w tym podejmowania ważnych wyborów życiowych i sponiewieranie swojej towarzyszki życia niż pojedynczych przypadków zachowań.
Zachowania, które kwalifikują się jako akty przemocy psychicznej:
- Destrukcyjna krytyka i werbalna agresja: przedrzeźnianie, krzyk, oskarżanie, obrzucanie wyzwiskami
- Taktyki wywierania presji: zabieranie dzieci, pieniędzy, kluczy, samochodu, wyłączanie telefonu, rozpowiadanie fałszywych informacji na temat partnerki
- Okazywanie pogardy: lekceważenie, poniżanie przy obcych ludziach, przerywanie rozmów telefonicznych, brak szacunku dla pracy, wysiłków i opinii partnerki
- Izolowanie: kontrolowanie lub blokowanie rozmów telefonicznych, narzucanie swojej woli w sprawie, gdzie partnerka wychodzi i z kim się spotyka, utrudnianie kontaktów z rodziną i przyjaciółm
- Prześladowanie: śledzenie, stałe weryfikowanie, czy partnerka mówi prawdę, zaglądanie do jej korespondencji, publiczne zawstydzanie partnerki
- Grożenie: wykonywanie grożących gestów, niszczenie osobistych przedmiotów ofiary, rzucanie tym, co „się nawinie pod rękę”, kopanie w ściany, wymachiwanie nożem, onieśmielanie swoją siłą, straszenie użyciem przemocy fizycznej
- Zaprzeczenie: oskarżanie partnerki o to, że sprowokowała przemoc, publicznie odgrywanie kogoś sympatycznego, pomocnego, delikatnego, szarmanckiego, płacz i błagania o przebaczenie, wzbudzanie litości dla siebie.
Osoby o silnych skłonnościach do wykorzystywania i znęcania się nad innymi najpewniej można wskazać na podstawie ich poprzednich związków. Jeśli stosowały w nich przemoc emocjonalną, nie inaczej będą się zachowywać w związku z tobą. Nie popełniaj błędu myślenia, że „ze mną będzie inny, to była jej wina” – właśnie do takiej wersji będzie cię przekonywał „emocjonalny sadysta”. Osobnicy, którzy wykorzystywali psychicznie i fizycznie swojego partnera, prawie bez wyjątku, twierdzą i nierzadko głęboko w to wierzą, że to oni byli ofiarą w ich związku.
Inne cechy i skutki zachowania osoby, która w związku dopuszcza się terroru psychicznego:
- Twój partner traci panowanie nad sobą z błahych powodów
- Obsesyjnie podejrzewa cię o zdradę lub chęć zdradzenia go
- Ma bardzo sztywne poglądy na to, co przystoi kobiecie, a co nie i nie możesz z nim racjonalnie na ten temat dyskutować.
- W waszym związku wszystko jest podporządkowane nastrojom twojego partnera do tego stopnia, że pozostajesz ciągle czujna, starasz się odgadywać jego oczekiwania.
- Nic nie jest mniej pewne niż jego humor. W jednej minucie czuły, w drugiej okrutny.
- Nie znosi, gdy pragniesz prowadzić jakąś część życia towarzyskiego bez niego.
- Mówi ci, jak się masz ubierać, z kim się masz przestać przyjaźnić, stara się kontrolować sfery „autonomiczne” twojego życia.
- Boisz się go, zrobisz wiele, właściwie prawie wszystko, by tylko się nie zdenerwował.
- Pod wpływem jego złości i gróźb zmieniłaś wiele rzeczy w swoim życiu, z wielu zrezygnowałaś, żeby go nie „prowokować”.
- Poza popychaniem i szturchaniem, stosuje inne metody zgnębienia cię: używa wyzwisk pod twoim adresem, długo się do ciebie nie odzywa, grozi ci.
- Gdy mówisz, że jesteś zdecydowana odejść, nie waha się sięgnąć po ostateczne argumenty; straszy cię, że się zabije, że będziesz go miała na sumieniu…
Jeżeli dwa lub więcej z powyższych punktów pasują do schematu zachowań twojego partnera i/lub sytuacji, które mają miejsce w twoim związku, powinnaś porozmawiać o swoim problemie z zaufaną osobą, zwrócić się do psychologa z prośbą o dalsze wskazówki, jak postępować, skontaktować się z Ogólnopolskim Pogotowiem dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” bądź, jeśli sytuacja nie cierpi zwłoki, zadzwonić na komisariat policji.
Krytyka; co zrobić, aby nie raniła?
Ostre słowa pod twoim adresem mogą ranić, wywołać twój bunt, obniżyć poczucie wartości. Ale nie zawsze. Czasami pozwalają zrozumieć własne błędy i lepiej ułożyć stosunki z ludźmi. Psycholog podpowiada jak przyjmować krytykę. Radzi też, jak wyrazić swoje zdanie i komentować zachowania innych, tak, by ich nie ranić i dzięki temu skłonić ich do zmiany zachowania.
Jak przyjmować krytykę?
- Wysłuchaj spokojnie, co rozmówca ma do powiedzenia. Nie przerywaj. Nie okazuj emocji i nie reaguj natychmiast. Powtórz to, co usłyszałaś, aby sprawdzić, czy dobrze zrozumiałaś komentarz.
- Zastanów się czy, to aby na pewno krytyka i czy to właśnie ty jesteś jej adresatem. Jeśli masz mieszane uczucia, zadaj kilka dodatkowych pytań. Może jesteś przewrażliwiona na punkcie własnych wad i interpretujesz cudze słowa na własną niekorzyść? A może to tylko niewinny, towarzyski żart, który warto puścić mimo uszu? Czasami to, co uważasz za krytykę, jest też wynikiem cudzych obaw, zakłopotania, nawyków posługiwania się ogólnikami, czy chęci udzielania dobrych rad.
- ostatnio mnie ignorujesz, nie zauważasz mnie”. Ty zrozumiałaś: „jesteś samolubna”, a on mógł myśleć:„czuję się samotny, potrzebuję częściej z tobą rozmawiać”. Pytania wyjaśniające, np. „skąd to wiesz, na podstawie czego tak sądzisz?”- rozwiałyby twoje obawy.
- „wszyscy są przeciwko mnie”. Ty rozumiesz: „chce mi powiedzieć, że jestem jej wrogiem”, a ona myśli: „ludzie mnie nie rozumieją, potrzebuję z kimś o tym porozmawiać”. Jeśli zapytasz: „kto dokładnie jest przeciwko tobie?”, dasz koleżance szansę, żeby się wygadała.
- „ktoś tu brzydko pachnie”. Myślisz:„On twierdzi, że jestem brudasem”. A wystarczyłoby spytać: „Kogo masz na myśli?”
- „trzeba się bardziej postarać”. Myślisz „ona mówi, że się nie postarałam”. Zapytaj: „kto powinien się postarać?”. Może dowiesz się, że koleżance z pracy chodzi o siebie, lub o kogoś zupełnie innego?
- „powinnaś zmienić ten kolor włosów”. Myślisz: „on twierdzi, że mam brzydkie włosy”. Spytaj więc:„Czyja to jest opinia?”
Jak rozpoznać prawdziwą krytykę:
- atak na twoją osobę, np.„jesteś niewdzięczna”, „jesteś kiepską kucharką”, „jesteś taka powolna”. Te oceny, a właściwie etykietki, dotyczą twojej osoby, więc podkopują poczucie wartości. Nie wiesz dokładnie, jaki konkretny zarzut kryje się pod tą ogólną oceną. Masz wrażenie, że jesteś po prostu do niczego, że ktoś cię nie lubi, nie akceptuje.
- oskarżenia, np. „to przez ciebie”, „gdyby nie ty”, „powinieneś się wstydzić”. Ktoś próbuje wzbudzić w nas poczucie winy, bo według niego, nie spełniłyśmy jego oczekiwania.
- określenia uważane powszechnie za obraźliwe, np. „ty leniu”, „ale z ciebie idiotka”, „masz źle w głowie”.
- ktoś wytyka cechy, które trudno zmienić: „myślałem, że jesteś bardziej inteligentna”, „jesteś za niska”, „masz liche włosy, krzywe nogi”.
Jak zareagować gdy nie zgadzasz się z tym, co usłyszałaś?
Jeśli nie zgadzasz się w całości z krytyczną uwagą, poprzestań na krótkim komentarzu: – Przykro mi, że tak o mnie myślisz. Ja mam inne zdanie na swój temat, -ja tak nie uważam. Możesz także skorzystać z opinii innych, jeśli są świadkiem waszej wymiany zdań. Zapytaj: – Kto z was uważa podobnie? – Kro z was przyzna rację x? Wtedy to ty stawiasz krytyka przed oceną. Brak poparcia grupy powstrzyma go przed dalszymi atakami.
Łatwiej jest odpowiadać na pytania niż przezwyciężać zastrzeżenia. O ile to tylko możliwe, próbuj zamieniać krytykę w pytania, np. –
Osoby posługujące się aluzjami, czy ironicznymi docinkami, często obawiają się wyrazić krytykę wprost. Zmuszone do tego tracą pewność siebie, zaprzeczają lub zamieniają w dowcip.
W ten sposób zmuszasz go do wyrażenia krytycznej oceny wprost. Dopiero wówczas możesz radzić sobie z krytyką np. „Przykro mi, że tak o mnie myślisz, ale myślę o sobie inaczej.”
Kiedy słyszysz pod swoim adresem: „ty zawsze się spóźniasz”, „ty nigdy nie przychodzisz na czas”, nie wiesz jak reagować, bo w gruncie rzeczy w tak sformułowanej krytyce jest część prawdy. Najpierw sprecyzuj niejasne zarzuty. „To prawda, że spóźniłam się drugi raz w miesiącu, ale zwykle jestem punktualna. To nie prawda, że zawsze się spóźniam.” Potem możesz zareagować na konkretny zarzut.
Krytyka jest trudna do zniesienia, kiedy krytyk pozwala sobie na nieprzyjemną i nieuprawnioną ocenę na podstawie konkretnego zachowania, które uznał za niewłaściwe. Np.- Jesteś kompletnie nieodpowiedzialna!
Nie wszyscy krytycy mają odwagę, aby swoje zarzuty wyrazić wprost. Tym trudniej właściwie zareagować na taką krytykę. Krytykujący bawi się w grę, w której zachowuje pozory życzliwości. Wobec takich pozorów czujesz się zobowiązana, żeby udawać, że nic nie zauważyłaś, niemniej jednak bierzesz te aluzje głęboko do serca. To błąd: jeśli zdemaskujesz prawdziwą treść aluzji, czy dowcipu, zręczniej będzie zareagować na krytykę wprost – Och, jak tak można. Obrus zupełnie zabrudzony. Ktoś tu zjadł, za przeproszeniem, jak świnia. – To ja jadłam w tym miejscu. Rozumiem, że masz do mnie pretensje, że pobrudziłam obrus, tak?
Jak zareagować, gdy ktoś krytykuje cię w sposób obraźliwy?
Obelgi, wyzwiska, podniesiony głos…taka krytyka najbardziej narusza poczucie godności. To prosty sposób, żeby poniżyć, czy zdobyć władzę. Osoby szczególnie wrażliwe, czują się wobec takich agresorów zupełnie bezradne: płaczą, wycofują się, tłumaczą się lub poddają. Ale z chamstwem można skutecznie walczyć i to wcale nie tą samą bronią! – Np. Jak mogłaś kupić stare bułki? Ty chyba do reszty zgłupiałaś! Idiotka!
Nie pozwól w ten sposób mówić do siebie nikomu. Stanowczo zaprotestuj – Nie życzę sobie, żebyś w ten sposób do mnie mówił. – Jest mi przykro, nieprzyjemnie, gdy mnie obrażasz. – Nie lubię, gdy ktoś mnie wyzywa. – Jeżeli nie podoba ci się coś w moim zachowaniu, powiedz, co konkretnie ci przeszkadza. Ale zdecydowanie nie pozwalam, abyś nazywał mnie idiotką. Dopóki nie bronisz się przed upokorzeniami, wkrótce zaczniesz uważać, że naprawdę na nie zasługujesz. Możesz być pewna, że stanowcza obrona własnych granic i godności, szybko zamknie usta krzykaczowi.
PRZEMOC
Przemoc w związku dwojga ludzi nie polega wyłącznie na wykorzystywaniu fizycznej przewagi jednej ze stron w celu zniewolenia, molestowania seksualnego i bicia partnera, lecz także na psychicznym znęcaniu się nad nim, lżeniu i urąganiu jego godności osobistej. Wątpliwości wykorzystywanej w związku strony są tym większe, że jej partner potrafi być czarujący, troskliwy i uprzejmy, aż do czasu niekontrolowanego wybuchu złości, za który winą obarcza właśnie ją, maltretowany przez siebie obiekt.
