NADUŻYCIE SEKSUALNE: dlaczego nie można się obronić ani uciec.
Czym jest seksualna trauma?
Ofiary nadużyć seksualnych mają utrudniony dostęp do świadomych reakcji potrzebnych do wyrażania sprzeciwu- - w wyniku reakcji fizjologicznej układu nerwowego, zwanej- zamrożeniem,
zamieraniem w bezruchu czy dysocjacją. Do całkiem niedawna nic nie wiedzieliśmy o tajemnicy nerwu błędnego i jego reakcji- powszechnie mówiło się że nasz organizm reaguje na zagrożenie
zawsze walką lub ucieczką. W wyniku zaawansowanych odkryć neurobiologii- nowej wiedzy o mózgu, odkryto trzecią ścieżkę reakcji w sytuacji zagrożenia, a ściślej- gdy sytuacja wywołała zaskoczenie, strach, przy jednoczesnej bezradności, czyli szok. Organizm nie wie, co robić, więc się zamraża, nie umie więc się sprzeciwić ani słowem, ani czynem. Na tą reakcję narażona jest większość ludzi, ale zwłaszcza osoby, które w dzieciństwie przeżyły traumę nadużyć psychicznych
czy fizycznych, nie tylko seksualnych.
To właśnie ta reakcja zamrożenia odpowiada za traumatyzację. Czym jest trauma? Taką nieadaptacyjną reakcją układu nerwowego na szok, które zmienia nasz sposób myślenia, odczuwania i zachowania w codzienności. To pewnego rodzaju pułapka, w której utknął układ
nerwowy, gdy nie umiał sobie poradzić za zagrożeniem; trauma reorganizuje mózg tak, jakby zagrożenie stale było obecne w codzienności.
Co więcej, tak nieadaptacyjna forma działania układu nerwowego sama nie mija z czasem- aby mieć dostęp do normalnego życia potrzebna jest terapia traumy; dziś mamy już na szczęście dostępne
bardzo skuteczne narzędzia odwrażliwiania traumy, takie jak EMDR, którym sama pracuję z ofiarami gwałtów, czy innych nadużyć seksualnych.
Jak funkcjonuje osoba doświadczająca nadużycia seksualnego/ bez
własnej zgody, czyli PO TRAUMIE?
- ma trudności z odczuwaniem i wyrażaniem wszystkich emocji (są jak zombie)
- ma kłopoty z odczuwaniem przyjemności i cieszeniem się życiem, zaburzenia w odczuwania przyjemności seksualnej, zaburzenia libido
- zaniżona samoocena i niemożność doceniania swoich zasobów
- trudności z odczuwaniem i wyrażaniem własnych granic- te osoby stają się więc podatne na kolejne nadużycia, bo ich organizm nie rejestruje znaków ostrzegawczych przed napaścią, zagrożeniem
psychicznym czy fizycznym
- jest nieufna lub agresywna wobec innych- ma trudności w relacjach z ludźmi- izoluje się lub konfliktuje
- żyje w trybie zagrożenia; trochę jak na wojnie, w stałym oczekiwaniu na nadejście kolejnego ataku, zorientowana wyłącznie na przetrwanie. W tym trybie czujności i pobudzenia trudno jest
odbierać świat w tu i teraz, skupiać uwagę na tym co dobre, rozwijać się, dążyć do celu. Te osoby nie umieją działać na swoją korzyść, a wręcz można powiedzieć, że wręcz zachowują się tak, jakby działały na własną niekorzyść
- mają flash-backi, czyli nagle powracające wspomnienia tamtej sytuacji (w dzień i w nocy), wraz z falą obezwładniających odczuć, które istotnie zakłócają życie codzienne.
Ważne: w wyniku własnej reakcji zamrożenia wobec seksualnej inicjatywy ofiary czują się UWIKŁANE W POCZUCIE WINY za doznaną krzywdę, z powodu reakcji własnego organizmu- winne, że nie zareagowały sprzeciwem. To poczucie winy natomiast sprawia, że nie
decydują się stawić czoła całej procedurze sądowej, przekonane, że nie mają prawa walczyć o swoje prawa, że same sobie zawiniły.
Violetta Nowacka, psycholog, terapeuta, edukatorka seksualna,
pracuje z osobami po traumach metodą EMDR
Kliknij, by pobrać:
